Nadczynność tarczycy u kotów

Nadczynność tarczycy jest schorzeniem endokrynologicznym, które coraz częściej diagnozuje się u kotów domowych. Szacunkowo choroba ta dotyka 10 % populacji powyżej 10 roku życia. 

U chorych zwierząt dochodzi do nadmiernego wytwarzania hormonów tarczycowych trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4) przeważnie na skutek obecności zmian guzowatych. 

Nie jest jednoznacznie stwierdzone, co wywołuje powstawanie guzów tarczycy. Przyjmuje się, że część kotów ma predyspozycje genetyczne, ale w dużej mierze wpływ mają czynniki środowiskowe. Głównie mowa tu o: fenolach stosowanych w środkach odkażających, chlorowanych węglowodorach wykorzystywanych m.in. jako insektycydy, bisfenolu A albo ftalanach (substancjach, które mogą przechodzić z puszek do pokarmu), diecie bogatej w izoflawony sojowe i jod.

Za co odpowiada gruczoł tarczycowy? 

U kotów tarczyca składa się z dwóch części umiejscowionych po prawej i lewej stronie tchawicy, zaraz poniżej krtani. Narząd ten odpowiada za: regulację temperatury ciała, metabolizm tłuszczów i węglowodanów, wzrost lub spadek masy ciała, pracę serca, regulację układu nerwowego, kondycję skóry, Zatem przy zwiększonej produkcji T3 i T4 możemy spodziewać się zaburzeń dotyczących wyżej wymienionych układów, bądź narządów.

Jakie są objawy? 

Najbardziej charakterystycznym objawem nadczynności tarczycy u kotów jest spadek masy ciała pomimo zachowanego apetytu. Właściciel zgłasza, że zwierzę je za dwóch, a mimo to traci na wadze. Przyczyną tego jest zwiększony metabolizm.
Do innych symptomów nadczynności zaliczmy: zwiększone pragnienie (polidypsja), zwiększoną ilość oddawanego moczu (poliuria), złą kondycję sierści (włos jest łamliwy i matowy), złą kondycję ciała, zaniki mięśniowe, wokalizację, pobudzenie, okresowo pojawiające się wymioty i biegunka, przyśpieszony oddech, szczególnie w sytuacjach stresowych, szmery wewnątrzsercowe, przyśpieszone tętno.
Wyżej wymienione objawy nie są specyficzne jedynie dla tej jednostki chorobowej.
W diagnostyce różnicowej musimy brać pod uwagę cukrzycę, przewlekłą niewydolność nerek, niewydolność trzustki, chłoniaka. Wymioty, chudnięcie, wzmożone pragnienie występują również przy chorobie nerek. Poliuria, polidypsja, zła kondycja okrywy włosowej, spadek masy ciała towarzyszy także kotom chorym na cukrzycę.

Jakie badania potwierdzają nadczynność tarczycy? 

Podstawą jest dokładny wywiad przeprowadzony z właścicielem. Brak apetytu, utrata masy ciała, czy zwiększone pragnienie może świadczyć o chorobie. Wiek zwierzęcia jest ważnym kryterium do wstępnego wykluczenia bądź potwierdzenia tej jednostki chorobowej. Koty w starszym wieku są znacznie bardziej narażone na wystąpienie nadczynności, choć oczywiście zdarzają się wyjątki. Badanie kliniczne pozwala ocenić kondycję ciała zwierzęcia, zdiagnozować słyszalne szmery w sercu. Często asymetria gruczołu lub guzy są wyczuwalne w badaniu palpacyjnym, choć nie jest to regułą. Badania dodatkowe, jakie lekarz powinien zaproponować właścicielowi, to pobranie krwi i USG tarczycy. Najbardziej miarodajnym wskaźnikiem jest oznaczenie T4 w badaniu biochemicznym. Jeśli poziom hormonów znacznie przekracza wartości referencyjne jest to wskazanie do rozpoczęcia leczenia. Natomiast w obrazie ultrasonograficznym można uwidocznić zmiany lokalizujące się w miąższu tarczycy.

Leczenie 

Najbardziej popularną metodą jest włączenie pacjentowi leków, które hamują uwalnianie hormonów tarczycowych. To łatwo dostępna i najtańsza opcja terapii. Należy poinformować właściciela, że leczenie będzie prowadzone dożywotnio. Na rynku dostępne są preparaty w formie tabletek lub w postaci syropu. W przypadku bardzo wybrednych pacjentów można stosować maści robione przez farmaceutów do aplikowania na skórę od wewnętrznej strony małżowiny usznej. Nie ma gotowych preparatów dostępnych na rynku w takiej formie. Dawkowanie ustala zawsze lekarz weterynarii. Po wprowadzeniu terapii po miesiącu powinno się wykonać badania kontrolne krwi w celu ustalenia prawidłowej dawki, a następnie monitorować pacjenta co 3-6 miesięcy. W przypadku braku reakcji na leczenie farmakologiczne istnieje możliwość chirurgicznego usunięcia tarczycy. Jest to jednak zabieg dość ryzykowny i wymaga ogromnego doświadczenia chirurga, aby wraz z tarczycą nie dopuścić do usunięcia przytarczyc. Jedną z opcji jest też leczenie radioaktywnym jodem, lecz nie jest to metoda, która jest praktykowana w Polsce. 

Rokowania 

Najnowsze badania pokazują, że koty bez współistniejących chorób, są w stanie przeżyć nawet kolejne 5 lat od postawienia diagnozy. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, szczególnie zwierząt w starszym wieku. Koty bardzo często maskują objawy chorobowe, gdyż pokazywanie, że coś im dolega nie leży w ich naturze. Niezmiernie ważna jest współpraca właściciela z lekarzem weterynarii w kwestii obserwacji zmieniającego się zachowania zwierzęcia w celu zapewnienia jak najlepszego komfortu życia.